|
Data |
Wydarzenie(a) |
1 | 1795 | - 24 paź. 1795—7 paź. 1918: III rozbiór Polski.
Ostatni z trzech rozbiorów Polski, jakie miały miejsce pod koniec XVIII w.
Niecały rok po upadku insurekcji kościuszkowskiej, monarchowie Rosji, Prus i Austrii uzgodnili wzajemnie traktat, zgodnie z którym przeprowadzili ostatni, pełny, III rozbiór Rzeczypospolitej.
|
2 | 1815 | - 3 maj 1815—5 list. 1916: Utworzenie Królestwa Polskiego (pot. Królestwo Kongresowe). Na kongresie w Wiedniu Rosja podpisała z Prusami i z Austrią konwencje bilateralne o podziale Księstwa Warszawskiego i trójstronną konwencję o utworzeniu Wolnego Miasta Krakowa. Zadecydowano, iż Księstwo zostanie podzielone na 4 części.
|
3 | 1897 | - 4 mar. 1897—14 wrz. 1901: William McKinley został 25 prezydentem USA.
|
4 | 1900 | - 15 mar. 1900: W USA wchodzi w życie akt prawny (Gold Standard Act), który wiąże wartość waluty amerykańskiej z standardem złota.
- 2 lip. 1900: Odbył się pierwszy udany lot sterowcem, skonstruowanym przez Ferdinanda von Zeppelina, nad Jeziorem Bodeńskim w pobliżu Friedrichshafen (sterowiec LZ 127 Graf Zeppelin).
|
5 | 1901 | - 20 maj 1901—20 maj 1901: Strajk szkolny polskich dzieci we Wrześni. Doszło do zamieszek spowodowanych wprowadzeniem języka niemieckiego w nauce religii.
- 14 wrz. 1901—4 mar. 1909: Theodore Roosevelt, Jr. został 26 prezydentem USA.
|
6 | 1904 | - 8 luty 1904—5 wrz. 1905: Wojna rosyjsko japońska. Polscy poborowi z zaboru rosyjskiego zostają wcieleni do armii carskiej i skierowani na front do walki na froncie mandżurskim.
|
7 | 1905 | - 26 paź. 1905: W Królestwie Polskim wybuchł strajk powszechny. W 45 miejscowościach uczestniczyło w nim około 800 tys. osób.
- 10 list. 1905: Zostaje wprowadzony stan wojenny ukazem cara Mikołaja II Romanowa na całym terytorium Królestwa Polskiego.
|
8 | 1906 | - 15 sier. 1906: Krwawa ¦roda: Organizacja Bojowa PPS przeprowadziła zamachy na 80 urzędników rosyjskich, odpowiedzialnych za represje.
- 18 sier. 1906: Zamach na generała-gubernatora warszawskiego Gieorgija Antonowicza Skałona.
|
9 | 1909 | - 4 mar. 1909—4 mar. 1913: William Howard Taft został 27 prezydentem USA.
|
10 | 1913 | - 4 mar. 1913—4 mar. 1921: Thomas Woodrow Wilson został 28 prezydentem USA.
|
11 | 1914 | - 28 lip. 1914—11 list. 1918: Wybuch I wojny światowej.
- 5 wrz. 1914: Zaprzysiężenie I Pułku Legionów Polskich pod dowództwem Józefa Piłsudskiego w Kielcach.
|
12 | 1915 | - 5 sier. 1915: Wojska niemieckie wkraczają do Warszawy.
- 14 gru. 1915: Ustalono podział ziem polskich na okupację niemiecką i austriacką.
|
13 | 1916 | - 6 gru. 1916—7 paź. 1918: Utworzenie niepodległego Królestwa Polskiego. Władzę w Królestwie Polskim przejęła Tymczasowa Rada Stanu z Władysławem Niemojowskim na czele,
a następnie 15 września 1917 roku Rada Regencyjna, która miała sprawować władzę do czasu powołania króla Polski.
Jej członkami zostali – arcybiskup warszawski Aleksander Kakowski, książę Zdzisław Lubomirski i ziemianin Józef Ostrowski.
Kancelarię Rady stanowią Gabinet Cywilny. Kierował nim sekretarz Rady ks. prałat Zygmunt Chełmicki oraz polski rząd pod prezesurą Jana Kucharzewskiego, który przejął od Komisji Przejściowej Tymczasowej Rady Stanu, przekazane działy administracji. Funkcję Parlamentu pełniła Rada Stanu wybrana 9 kwietnia 1918 roku.
|
14 | 1917 | - 12 wrz. 1917: Powstała Rada Regencyjna Królestwa Polskiego.
|
15 | 1918 | - 1 list. 1918—22 list. 1918: Walki o Lwów między Polakami ("Orlęta lwowskie") i Ukraińcami, wygrane przez Polaków. Oblężenie Lwowa przez wojska ukraińskie trwało do czerwca 1919.
- 11 list. 1918: Odzyskanie niepodległości przez Polskę; Rada Regencyjna przekazała władzę nad podległym jej wojskiem Józefowi Piłsudskiemu. Utworzenie II Rzeczpospolitej.
II Rzeczpospolita – terminem tym określa się w naukach hist. państwo polskie odrodzone w 1918 r. po 123 latach zaborów.
- 17 list. 1918—16 sty. 1919: Jędrzej Moraczewski (PPSD) powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 22 list. 1918: Dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej (wejście w życie 29 listopada).
Józef Piłsudski został Tymczasowym Naczelnikiem Państwa.
- 27 gru. 1918—16 luty 1919: Wybuch powstania wielkopolskiego zakończone rozejmem w Trewirze.
|
16 | 1919 | - 16 sty. 1919—9 gru. 1919: Ignacy Jan Paderewski powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 29 sty. 1919—31 sty. 1919: Bitwa z wojskami czeskimi pod Skoczowem. Zakończyła się sukcesem strony polskiej.
Ofensywa wojsk czeskich została zatrzymana (polsko-czechosłowackie konflikty graniczne).
- 14 luty 1919—18 paź. 1920: Wojna polsko-bolszewicka.
W Rydze podpisano polsko-radziecki traktat pokojowy między Polską, Rosją Radziecką i Ukrainą Radziecką.
- 11 sier. 1919—24 sier. 1919: Wybuch I powstania śląskiego.
- 13 gru. 1919—9 czer. 1920: Leopold Skulski (NZL) powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
|
17 | 1920 | - 10 sty. 1920: Gdańsk stał się Wolnym Miastem wg postanowień traktatu wersalskiego.
- 23 czer. 1920—24 lip. 1920: Władysław Grabski (ZLN) powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 24 lip. 1920—13 wrz. 1921: Wincenty Witos powołany na premiera Rządu Obrony Narodowej II Rzeczypospolitej.
- 12 sier. 1920—25 sier. 1920: Bitwa warszawska (Cud nad Wisłą)
- 19 sier. 1920—25 sier. 1920: Wybuch II Powstania ¦ląskiego.
- 31 sier. 1920—31 sier. 1920: Bitwa pod Komarowem.
Siła bojowa Armii Konnej Budionnego została złamana i więcej już jej nie odzyskała. Była to największa klęska Armii Czerwonej.
- 20 wrz. 1920—26 wrz. 1920: Bitwa nad Niemnem.
Był to drugi wielki sukces militarny Polski po "cudzie nad Wisłą" w trakcie wojny polsko-bolszewickiej.
|
18 | 1921 | - 4 mar. 1921—2 sier. 1923: Warren Gamaliel Harding został 29 prezydentem USA.
- 17 mar. 1921: Została uchwalona konstytucja (tzw. konstytucja marcowa).
- 2 maj 1921—5 lip. 1921: Wybuch III powstania ¦ląskiego
- 18 lip. 1921: Po raz pierwszy zastosowano szczepionkę BCG przeciw gruĽlicy.
- 19 wrz. 1921—5 mar. 1922: Antoni Ponikowski zostaje powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
|
19 | 1922 | - 11 sty. 1922: Pierwsze lecznicze zastosowanie hormonu insuliny, odkrytej w roku 1921.
- 10 mar. 1922—6 czer. 1922: Antoni Ponikowski ponownie powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 28 czer. 1922—7 lip. 1922: Artur ¦liwiński powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 31 lip. 1922—14 gru. 1922: Julian Nowak powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 9 gru. 1922—16 gru. 1922: Gabriel Narutowicz został wybrany na prezydenta II Rzeczypospolitej. Zmarł w wyniku zamachu.
- 16 gru. 1922—26 maj 1923: Władysław Sikorski powołany na premiera II Rzeczpospolitej.
- 20 gru. 1922—14 maj 1926: Stanisław Wojciechowski został wybrany na prezydenta II Rzeczypospolitej.
- 30 gru. 1922—26 gru. 1991: Utworzono Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR).
|
20 | 1923 | - 28 maj 1923—14 gru. 1923: Wincenty Witos (PSL-Piast) ponownie powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 2 sier. 1923—4 mar. 1929: John Calvin Coolidge, Jr. został 30 prezydentem USA.
- 15 list. 1923: Hiperinflacja osiągnęła w Niemczech najwyższy poziom. Jeden dolar amerykański osiągnął wartość 4 200 000 000 000 000 (4 200 bilionów) papierowych marek. Gustav Stresemann wycofał starą jednostkę monetarną.
- 19 gru. 1923—14 list. 1925: Władysław Grabski ponownie powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
|
21 | 1924 | - 21 sty. 1924: Zmarł Włodzimierz Lenin - Józef Stalin rozpoczął intrygi wewnątrzpartyjne w celu pozbycia się konkurentów do władzy dyktatorskiej w ZSRR.
- 14 luty 1924: Powstał IBM (ang. International Business Machines Corporation; potocznie zwany Big Blue), jeden z pierwszych koncernów produkujących najpierw maszyny liczące, potem komputery.
- 29 kwie. 1924: Marka polska została zastąpiona złotym polskim jako obowiązującą waluta w kraju.
|
22 | 1925 | - 20 list. 1925—5 maj 1926: Aleksander Skrzyński powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
|
23 | 1926 | - 18 kwie. 1926: Spółka "Polskie Radio" oficjalnie uruchomiła w Warszawie swój pierwszy nadajnik.
- 10 maj 1926—14 maj 1926: Wincenty Witos (PSL Piast) po raz trzeci powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
Obalony przez przewrót majowy.
- 12 maj 1926—15 maj 1926: Józef Piłsudski dokonał przewrotu majowego.
Piłsudski z popierającymi go oddziałami wkroczył do Warszawy.
- 15 maj 1926—30 wrz. 1926: Kazimierz Bartel powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 4 czer. 1926—30 wrz. 1939: Ignacy Mościcki został wybrany na prezydenta II Rzeczypospolitej.
- 6 lip. 1926: W Warner Theatre w Nowym Jorku odbyła się pierwsza projekcja filmu ze ścieżką dĽwiękową.
- 2 paź. 1926—27 czer. 1928: Józef Klemens Piłsudski powołany na premiara II Rzeczypospolitej.
- 12 paź. 1926—22 paź. 1948: Prymasem Polski został August Hlond, biskup śląski.
|
24 | 1927 | - sty. 1927: I Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (zwyciężył pianista radziecki Lew Oborin).
- 26 luty 1927: Mazurek Dąbrowskiego został oficjalnie polskim hymnem narodowym.
|
25 | 1928 | - 27 czer. 1928—13 kwie. 1929: Kazimierz Bartel po raz czwarty powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 3 wrz. 1928: Alexander Fleming odkrył pierwszy antybiotyk - penicylinę.
|
26 | 1929 | - 4 mar. 1929—4 mar. 1933: Herbert Clark Hoover został 31 prezydentem USA.
- 14 kwie. 1929—7 gru. 1929: Kazimierz ¦witalski powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 16 maj 1929: Pierwsze rozdanie nagród Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej (póĽniejsze Oscary) w Hollywood.
- 27 czer. 1929: Pierwsza publiczna demonstracja kolorowej telewizji przez inżyniera Herbert Eugene Ivesa i jego kolegów z Bell Telephone Laboratories w Nowym Jorku. Pierwszymi kolorowymi obrazami były: wiązanka róż i flaga amerykańska. Mechaniczny system był użyty do przesłania obrazu składającego się z 50 linii pomiędzy Nowym Jorkiem a Waszyngtonem.
- 24 paź. 1929: Krach na nowojorskiej giełdzie (tzw. czarny czwartek) zapoczątkował Wielki Kryzys.
- 29 gru. 1929—17 mar. 1930: Kazimierz Bartel po raz piąty powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
|
27 | 1930 | - 6 sty. 1930: Pierwsza podróż samochodem z silnikiem diesla z Indianapolis w stanie Indiana do Nowego Jorku została ukończona.
- 1 luty 1930: Uruchomiono stałą linię telefoniczną łączącą Polskę z Nowym Jorkiem.
- 29 mar. 1930—23 sier. 1930: Walery Sławek (BBWR) powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 25 sier. 1930—4 gru. 1930: Józef Piłsudski ponownie powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 2 gru. 1930: Wielki kryzys: Prezydent USA Herbert Hoover wystąpił w Kongresie o przyznanie 150 milionów dolarów na roboty publiczne, by stworzyć nowe miejsca pracy i pobudzić ekonomię.
- 5 gru. 1930—26 maj 1931: Walery Sławek (BBWR) ponownie powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
|
28 | 1931 | - 27 maj 1931—9 maj 1933: Aleksander Prystor (BBWR) powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 17 wrz. 1931: Pierwszy pokaz tzw. wolnoobrotowej płyty gramofonowej.
- 26 paź. 1931—13 sty. 1932: Rozpoczął się proces brzeski przywódców Centrolewu zwalczających Piudzkiego.
|
29 | 1932 | - 15 maj 1932: W ZSRR Stalin ogłosił plan partyjnej i państwowej polityki religijnej. Zgodnie z nim do dnia 1 maja 1937 r. na całym terytorium ZSRR nie powinien pozostać ani jeden dom modlitewny i samo pojęcie Boga winno zostać przekreślone jako przeżytek średniowiecza, jako instrument ucisku mas pracowniczych.
- 25 lip. 1932: Polska i ZSRR podpisały w Moskwie układ o nieagresji.
- 31 gru. 1932: Kierowana przez Mariana Rejewskiego grupa matematyków złamała kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma.
|
30 | 1933 | - 30 sty. 1933: Adolf Hitler powołany na Kanclerza Rzeszy.
- 4 mar. 1933—12 kwie. 1945: Franklin Delano Roosevelt został 32 prezydentem USA.
- 7 maj 1933—30 wrz. 1939: Ignacy Mościcki wybrany na drugą kadencję prezydenta Polski.
- 10 maj 1933—13 maj 1934: Janusz Jędrzejewicz (BBWR) powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 5 gru. 1933: Zniesienie prohibicji w USA.
|
31 | 1934 | - 26 sty. 1934: Polska i Niemcy zawarły pakt o nieagresji.
- 15 maj 1934—28 mar. 1935: Leon Kozłowski (BBWR) powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 30 czer. 1934: "Noc długich noży". Na polecenie Hitlera wymordowano jego przeciwników polityczni w NSDAP).
- 1 sier. 1934: Adolf Hitler połączył urzędy prezydenta i kanclerza, przejmując ich kompetencje jako Wódz i Kanclerz Rzeszy (niem. Führer und Reichskanzler), oraz został wodzem naczelnym Reichswehry.
|
32 | 1935 | - 23 mar. 1935: Sejm uchwalił tzw. konstytucję kwietniową.
- 28 mar. 1935—12 paź. 1935: Walery Sławek (BBWR) po raz trzeci powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 12 maj 1935: Zmarl Marszałek Józef Piłsudski (ur. 5 grudnia 1867 w Zułowie pod Wilnem).
- 13 paź. 1935—15 maj 1936: Marian Zyndram-Kościałkowski powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
|
33 | 1936 | - 15 maj 1936—30 wrz. 1939: Felicjan Sławoj Składkowski powołany na ostatniego premiera II Rzeczypospolitej rezydującego w Warszawie.
- 17 lip. 1936—1939: Wojna domowa w Hiszpanii. Konflikt ten bywa uważany za preludium II wojny światowej.
- 10 list. 1936: Edward Rydz-¦migły otrzymał nominację na marszałka Polski, a od 1.IX.1939, Wodzem Naczelnym.
|
34 | 1937 | - 19 sty. 1937: Howard Hughes przeleciał z Los Angeles do Nowego Jorku w czasie 7:28.25 s. (ustanawiając nowy rekord lotniczy).
- 22 czer. 1937: Powołanie Związku Młodej Polski, organizacji młodzieżowej Obozu Zjednoczenia Narodowego.
|
35 | 1938 | - 15 lip. 1938: Sprowadzenie do kraju prochów ostatniego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
- 30 wrz. 1938: Zawarcie przez Niemcy, Włochy, Wielką Brytanię i Francję układu monachijskiego. Upoważniał Niemcy do aneksji części Czechosłowacji (początek tzw. "upadku Czechosłowacji").
- 2 paź. 1938: Wojska polskie wkroczyły na czechosłowackie Zaolzie.
|
36 | 1939 | - 23 sier. 1939: IV rozbiór polski. Podpisanie paktu Ribbentrop-Mołotow między III Rzeszą a Związkiem Radzieckim o podziale stref wpływów w Europie ¦rodkowej.
- 1 wrz. 1939—8 maj 1945: Początek II wojny ¦wiatowej.
4:34 trzy bombowce nurkujące z 3./StG 1, dowodzone przez Staffelkapitäna Oberleutnanta Bruno Dilleya zaatakowały most w Tczewie.
4:42 rano I dywizjon 76. Pułku Luftwaffe bombowców nurkowych imienia Immelmanna, pod dowództwem kapitana Waltera Siegela rozpoczął bombardowanie polskiego miasta Wieluń.
4:45 niemiecki pancernik szkolny Schleswig-Holstein rozpoczął ostrzeliwanie Polskiej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte.
w Wolnym Mieście Gdańsku toczyły się walki o budynek Poczty Polskiej na placu Heweliusza. Po 14 godzinach walk, gdy atakujący Niemcy podpalili budynek miotaczami ognia, polscy pocztowcy skapitulowali.
około 7:00 w rejonie Olkusza został zestrzelony pierwszy niemiecki samolot. Zwycięstwo odniósł podporucznik Władysław Gnyś ze 121 Eskadry Krakowskiej.
- 17 wrz. 1939: Atak wojsk radzieckich na terytorium Polski.
- 17 wrz. 1939: Rząd RP opuścił terytorium Polski.
- 25 wrz. 1939: Koniec II Rzeczpospolitej - przekazanie władzy przez prezydenta Ignacego Mościckiego Polskiemu Rządowi na UchodĽstwie.
- 28 wrz. 1939: Kapitulacja Warszawy.
- 30 wrz. 1939—6 czer. 1947: Władysław Raczkiewicz prezydentem RP na emigracji.
|
37 | 1940 | - 10 luty 1940: Pierwsza sowiecka masowa deportacja na Syberię i do Kazachstanu ludności polskiej z terenów zajętych po 17 września 1939 przez Armię Czerwoną.
Kolejne masowe deportacje w roku 1940 odbyły się (w nocy) z 12 na 13 kwietnia i z 28 na 29 czerwca.
|
38 | 1941 | - 22 czer. 1941: Hitlerowskie Niemcy zaatakowały ZSRR przekraczając linię graniczną ustaloną w pakcie Ribbentrop-Mołotow.
|
39 | 1942 | - 14 luty 1942: Powstanie Armii Krajowej, przekształconej ze Związku Walki Zbrojnej. Na jej czele stanął gen. Stefan "Grot" Rowecki.
- 22 lip. 1942—15 maj 1943: Rozpoczyna się likwidacja getta warszawskiego.
- 8 paź. 1942: Grupy dywersyjne Armii Krajowej przeprowadziły w rejonie Warszawy akcję "Wieniec"
|
40 | 1943 | - 15 sty. 1943—26 paź. 1944: Akcja "Burza" – akcja wojskowa zorganizowana i podjęta przez oddziały Armii Krajowej przeciw wojskom niemieckim, w końcowej fazie okupacji niemieckiej.
- 26 mar. 1943: Akcja pod Arsenałem - odbicie więĽniów przez AK.
|
41 | 1944 | - 1 luty 1944: Żołnierze Armii Krajowej dokonali zamachu na Franza Kutscherę, dowódcę SS i policji w dystrykcie warszawskim.
- 14 maj 1944: Bitwa pod Rąblowem, Operacja "Maigewitter" - 600 partyzantów AL i pluton AK przeciwko 2000 hitlerowców.
- 6 czer. 1944: D-day. Wojska alianckie, w których skład wchodziły: amerykańskie 1, 4 i 29, brytyjskie 3, 49 i 50 oraz kanadyjska 3 Dywizja Piechoty rozpoczęły lądowanie na plażach Normandii
- 13 czer. 1944—25 czer. 1944: Operacja "Sturmwind" - walki w Lasach Janowskich na Porytowych wzgórzach.
30 tys. hitlerowców przeciwko 3 tys. partyzantów (w tym 1300 AL, 130 AK Kmicica, 1500 partyzantów radzieckich, 100 NOW Komara).
- 1 sier. 1944—3 paź. 1944: Powstanie Warszawskie.
- 12 wrz. 1944—13 wrz. 1944: Bitwa pod Ewiną. Walka stoczona w dniach 11-12 września 1944 roku przez 3 Brygadę Armii Ludowej im. Józefa Bema pod dowództwem Bolesława Hanicza-Boruty z jednostkami niemieckimi.
Obrona 600 partyzantów AL przeciw 6000 oddziałów SS.
- 31 gru. 1944—28 czer. 1945: Komunistyczna Krajowa Rada Narodowa powołuje Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej na czele z Edwardem Osóbką-Morawskim (PPS).
|
42 | 1945 | - sty. 1945: Amerykanie przekroczyli Linię Siegfrieda w Belgii.
- 12 sty. 1945: Wojska radzieckie rozpoczęły ofensywę Wisła-Odra.
- 17 sty. 1945: Wkroczenie I Armii LWP do Warszawy.
- 27 sty. 1945: Wojska radzieckie wyzwoliły obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau.
- 2 luty 1945—11 luty 1945: Spotkanie w Jałcie. Prezydent Franklin D. Roosevelt i brytyjski premier Winston Churchill spotkali się z generalisimusem Józefem Stalinem.
- 13 luty 1945—14 luty 1945: Lotnictwo alianckie dokonuje dywanowego bombardowania Drezna.
- 18 mar. 1945: Atak lotniczy na Berlin. 1,250 amerykańskich bombowców rozpoczęło naloty dywanowe.
- 10 kwie. 1945: Wojska alianckie wyzwoliły obóz koncentracyjny Buchenwald.
- 12 kwie. 1945—20 sty. 1953: Harry Truman został 33 prezydentem USA.
- 28 kwie. 1945: Egzekucja włoskiego dyktatora Benito Mussolini i jego kochanki Clary Petacci.
- 30 kwie. 1945: Adolf Hitler i jego jednodniowa żona, Eva Braun, popełnili samobójstwo.
- 2 maj 1945: Armia Czerwona wyzwoliła Berlin.
- 5 maj 1945: Wojska amerykańskie wyzwoliły obóz koncentracyjny Mauthausen.
- 8 maj 1945: V-E Day. Koniec II wojny światowej. Dzień póĽniej oznajmili to sowieci.
- 18 czer. 1945—21 czer. 1945: Proces szesnastu – pokazowy proces polityczny przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, przeprowadzony w Moskwie.
- 24 czer. 1945: Parada zwycięstwa na Placu Czerwonym w Moskwie.
- 28 czer. 1945—5 luty 1947: Powołanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej (TRJN).
- 17 lip. 1945—2 sier. 1945: Konferencja w Poczdamie.
- 6 sier. 1945: Zrzucenie bomby atomowej "Little Boy" na Hirosimę.
- 9 sier. 1945: Zrzucenie bomby atomowej "Fat Man" na Nagasaki.
- 2 wrz. 1945: Poddanie się Japonii i oficjalne zakończenie II wojny światowej.
- 24 paź. 1945: Powstała ONZ (Organizacja Narodów Zjednoczonych) w Nowym Jorku.
|
43 | 1946 | - 16 luty 1946: Rozpoczęcie rokowań polsko-czechosłowackich.
- 15 mar. 1946: Generalissimus Józef Stalin otrzymał misję tworzenia nowego rządu.
- 18 kwie. 1946: Liga Narodów rozwiązała się na rzecz ONZ.
- 3 maj 1946: Komunistyczne władze brutalnie stłumiły demonstrację przeprowadzoną w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja w Krakowie (kilkaset osób, gł. studentów, zostało aresztowanych).
- 5 czer. 1946: Na pokazie letniej mody w Paryżu po raz pierwszy zaprezentowano dwuczęściowy damski kostium kąpielowy, określany póĽniej nazwą "bikini".
- 30 czer. 1946: Odbyło się referendum ludowe, sfałszowane przez władze komunistyczne (30 % mieszkańców głosowało 3 x nie!).
- 4 lip. 1946: W Kielcach miał miejsce pogrom Żydów (zamordowano 42 osoby) - miał on odwrócić uwagę międzynarodowej opinii publicznej od sfałszowanego referendum.
- 6 paź. 1946: Powstała Politechnika Krakowska.
- 11 gru. 1946: Powołano UNICEF (the United Nations Children's Emergency Fund).
|
44 | 1947 | - 19 sty. 1947: Odbyły się sfałszowane przez ówczesne władze wybory do Sejmu Ustawodawczego.
- 5 luty 1947—22 lip. 1952: Sejm wybrał Bolesława Bieruta na prezydenta RP.
- 5 luty 1947—20 list. 1952: Powołano Józefa Cyrankiewicza na premiera rządu PRL.
- 28 kwie. 1947—lip. 1947: Akcja "Wisła". Na polecenie komunistycznych władz Wojsko Polskie wspierane przez MO, ORMO, UB, KBW i WOP rozpoczęły przymusowe przesiedlenie ludności ukraińskiej z ziem południowo-wschodniej Polski na "Ziemie Odzyskane".
- 5 czer. 1947: Ogłoszenie Planu Marshalla.
- 9 czer. 1947—7 kwie. 1972: August Zaleski został prezydentem RP (na emigracji).
- 21 paź. 1947: Przywódca PSL, Stanisław Mikołajczyk, unikając aresztowania przedostał się do Europy Zachodniej (wywieziony w kryjówce na skrzyni samochodu ciężarowego Ambasady Brytyjskiej z Warszawy do Gdyni).
|
45 | 1948 | - 28 czer. 1948: Uruchomiono most powietrzny do Berlina Zachodniego w wyniku zawieszenia przez Związek Radziecki ruchu na szlaku kolejowym łączącym Berlin z amerykańską strefą okupacyjną w Niemczech.
- 12 list. 1948—28 maj 1981: Prymasem Polski został biskup lubelski Stefan Wyszyński.
- 15 gru. 1948—27 sty. 1990: Utworzenie PZPR podczas kongresu zjednoczeniowego PPS i PPR.
- 22 gru. 1948—12 maj 1956: Bolesław Bierut zostaje I sekretarzem KC PZPR
|
46 | 1949 | - 4 kwie. 1949: Powstanie NATO (North Atlantic Treaty Organization) w Waszyngtonie, sojuszu polityczno - wojskowego państw Europy Zachodniej.
|
47 | 1952 | - 20 list. 1952—18 mar. 1954: Powołano Bolesława Bieruta na premiera rządu PRL.
- 20 list. 1952—7 sier. 1964: Aleksander Zawadzki przewodniczącym Rady Państwa PRL.
|
48 | 1953 | - 20 sty. 1953—20 sty. 1961: Dwight David Eisenhower został 34 prezydentem USA.
- 28 luty 1953: Na podstawie rentgenogramów Watson, Crick i Wilkins rozpoznali strukturę DNA.
- 5 mar. 1953: Zmarł Józef Stalin.
- 7 wrz. 1953—14 paź. 1964: Nikita Chruszczow zostaje I sekretarzem KC PPZR.
|
49 | 1955 | - 14 maj 1955: Podpisanie Układu Warszawskiego właściwie Układu o PrzyjaĽni, Współpracy i Pomocy Wzajemnej.
Europejski sojusz wojskowo - polityczny ZSRR i państw od niego uzależnionych.
- 28 paź. 1955: Oddano do użytku Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina.
|
50 | 1956 | - 12 mar. 1956: Zmarł Bolesław Bierut.
- 20 mar. 1956—21 paź. 1956: Edward Ochab zostaje I sekretarzem KC PZPR.
- 28 czer. 1956—30 czer. 1956: Poznański Czerwiec 56. Pierwszy w PRL strajk generalny i demonstracje uliczne w Poznaniu, krwawo stłumione przez wojsko i milicję.
- 21 paź. 1956—20 gru. 1970: Władysław Gomułka zostaje I sekretarzem KC PZPR.
- 23 paź. 1956—10 list. 1956: Powstanie węgierskie 1956. Było ono próbą narodu węgierskiego zdobycia wolności i uwolnienia się spod sowieckiego jarzma.
|
51 | 1957 | - 4 paź. 1957: ZSRR wystrzelił pierwszą sondę kosmiczną (sztucznego satelitę) - Sputnik I.
|
52 | 1958 | - 1 maj 1958: Dokonano oficjalnej prezentacji samochodu dostawczego Żuk (model A 03).
- 28 wrz. 1958—26 czer. 1967: Karol Wojtyła został mianowany biskupem.
|
53 | 1959 | - 1 sty. 1959: Obalenie dyktatorskich rządów Fulgencio Batisty na Kubie.
- 8 sty. 1959: Charles De Gaulle zaprzysiężony jako pierwszy prezydent Piątej Republiki francuskiej.
- 9 mar. 1959: Debiut lalki "Barbie"
- 13 wrz. 1959: Pierwsza radziecka rakieta ląduje na Księżycu.
|
54 | 1960 | - 27 kwie. 1960: Walka o krzyż w Nowej Hucie - pomiędzy komunistyczną władzą, a mieszkańcami wybuchła walka o krzyż, postawiony w Osiedlu Teatralnym.
|
55 | 1961 | - 20 sty. 1961—22 list. 1963: John Fitzgerald Kennedy został 35 prezydentem USA.
- 12 kwie. 1961: Jurij Gagarin, kosmonauta rosyjski, odbył w Wostoku 1 lot na orbicie okołoziemskiej, dokonując jednokrotnego okrążenia Ziemi w ciągu 1 godziny i 48 minut. Był to pierwszy w dziejach ludzkości lot człowieka w przestrzeni kosmicznej.
- 13 sier. 1961: Powstała pierwsza wersja muru berlińskiego rozdzielającego przez 28 lat Berlin Wschodni i Berlin Zachodni.
|
56 | 1962 | - 15 mar. 1962: Bell Canada jako pierwsza firma na świecie zaoferowała komercyjne połączenia faksowe.
- 22 paź. 1962—20 list. 1962: USA ogłosiły blokadę Kuby. Stany Zjednoczone zniosły blokadę jak z Kuby usunięte zostały radzieckie rakiety.
|
57 | 1963 | - 19 czer. 1963: Walentina Tierieszkowa okrążyła Ziemię w statku kosmicznym Wostok 6.
- 21 paź. 1963: W obławie SB i MO zginął Józef Franczak – ostatni żołnierz podziemia.
- 22 list. 1963—20 sty. 1969: Lyndon Baines Johnson został 36 prezydentem USA.
- 22 list. 1963: Prezydent USA John Fitzgerald Kennedy został zamordowany w Dallas.
|
58 | 1964 | - 14 mar. 1964: List 34 intelektualistów w sprawie ograniczenia cenzury.
- 1 maj 1964: Napisano i uruchomiono pierwszy program w języku programowania BASIC (Beginner's All-purpose Symbolic Instruction Code).
- 12 sier. 1964—11 kwie. 1968: Edward Ochab Przewodniczącym Rady Państwa PRL.
- 14 paź. 1964—10 list. 1982: Leonid Breżniew został I sekretarzem Komitetu Centralnego KPZR został (od 8 kwietnia 1966 r. sekretarz generalny KC).
|
59 | 1965 | - 8 mar. 1965—30 kwie. 1975: Wojna wietnamska. Około 3,500 marines przybyło do Płd. Wietnamu, stając sie pierwszym oddziałem bojowym.
|
60 | 1966 | - 13 sty. 1966: W Watykanie obchodzono 1000-lecie chrztu Polski.
Urząd Rady Ministrów odmówił wydania paszportu kardynałowi Wyszyńskiemu.
|
61 | 1967 | - 14 sty. 1967: Odbyło się The World's First Human Be-In, wydarzenie to uznawane jest za początek ruchu hippisowskiego.
- 26 czer. 1967—16 paź. 1978: Arcybiskup Karol Wojtyła został mianowany kardynałem przez papieża Pawła VI.
- 25 list. 1967: W Teatrze Narodowym w Warszawie odbyła się premiera Dziadów w reżyserii Kazimierza Dejmka. W styczniu następnego roku przedstawienie zostało zdjęte z afisza, co było jedną z przyczyn wydarzeń marcowych.
|
62 | 1968 | - 8 mar. 1968—23 mar. 1968: Marzec 1968, Początek demonstracji studenckich w Polsce.
- 11 kwie. 1968—23 gru. 1970: Marian Spychalski przewodniczącym Rady Państwa PRL.
- 21 sier. 1968: Operacja Dunaj . Rozpoczęła się inwazja wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację.
|
63 | 1969 | - 20 sty. 1969—9 sier. 1974: Richard Milhous Nixon został 37 prezydentem USA.
- 8 luty 1969: Rozpoczął się drugi proces przywódców protestów marcowych – Adam Michnik został skazany na trzy lata więzienia, Henryk Szlajfer i Barbara Toruńczyk na kary dwóch lat, a Witold Górecki na dwadzieścia miesięcy.
- 20 lip. 1969: Pierwsze lądowanie ludzi na Księżycu podczas misji statku kosmicznego Apollo 11.
|
64 | 1970 | - 14 gru. 1970—22 gru. 1970: Grudzień 1970 – bunt robotniczy w Polsce w dniach 14-22 grudnia (strajki, wiece, demonstracje) głównie w Gdyni, Gdańsku i Szczecinie.
- 20 gru. 1970—6 wrz. 1980: Edward Gierek zostaje I sekretarzem KC PZPR.
- 23 gru. 1970—28 mar. 1972: Józef Cyrankiewicz przewodniczącym Rady Państwa PRL.
|
65 | 1971 | - 19 kwie. 1971: Wyniesienie na orbitę pierwszej orbitalnej stacji w historii, radzieckiej Salut 1 (DOS 1).
|
66 | 1972 | - 28 mar. 1972—6 lip. 1985: Henryk Jabłoński został mianowany przewodniczącym Rady Państwa PRL.
- 9 kwie. 1972—1979: 1972 - 1979 Stanisław Ostrowski prezydentem RP (na emigracji)
|
67 | 1974 | - 9 sier. 1974—20 sty. 1977: Gerald Rudolph Ford, Jr. został 38 prezydentem USA. W wyniku afery Watergate amerykański prezydent Richard Nixon ogłosił swoje ustąpienie ze stanowiska.
|
68 | 1975 | - 4 kwie. 1975: Bill Gates i Paul Allen zakładają Microsoft Corporation.
|
69 | 1976 | - 25 czer. 1976—30 czer. 1976: Wybuchły strajki w Radomiu, Ursusie i Płocku. Strajki zostały spacyfikowane przez milicję.
Powodem były znaczne podwyżki cen. Sejm uchwalił podwyżkę cen m.in.: mięsa o 69%, drobiu o 30%, masła, serów o 50%, cukru o 100%.
- 23 wrz. 1976—29 wrz. 1977: Powstał Komitet Obrony Robotników (KOR).
|
70 | 1977 | - 20 sty. 1977—20 sty. 1981: James Earl Carter Jr. został 39 prezydentem USA.
- 29 wrz. 1977—23 wrz. 1981: Powstał Komitet Samoobrony Społecznej KOR, przekształcony z Komitetu Obrony Robotników.
|
71 | 1978 | - 16 paź. 1978—2 kwie. 2005: Karol Wojtyła (1920 - 2005) zostaje wybrany na papieża przybierając imię Jan Paweł II
|
72 | 1979 | - mar. 1979—8 kwie. 1986: Edward Raczyński prezydentem RP (na emigracji)
- 2 czer. 1979—10 czer. 1979: I podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski pod hasłem "Gaude Mater Polonia".
|
73 | 1980 | - 6 wrz. 1980—18 paź. 1981: Stanisław Kania zostaje I sekretarzem KC PZPR.
|
74 | 1981 | - 20 sty. 1981—20 sty. 1989: Ronald Wilson Reagan został 40 prezydentem USA.
- 18 paź. 1981—29 lip. 1989: Wojciech Jaruzelski zostaje I sekretarzem KC PZPR.
- 13 gru. 1981—22 lip. 1983: Wprowadzenie stanu wojennego w Polsce na mocy uchwały Rady Państwa z dnia 12 grudnia 1981 r, na polecenie Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego.
|
75 | 1982 | - 9 luty 1982: Wydano wyroki skazujące dla górników z kopalni Wujek.
- 8 paź. 1982: Sejm "okrężnie" zdelegalizował "Solidarność".
- 10 list. 1982: Zmarł Leonid Breżniew - przywódca Związku Radzieckiego, w wieku 75 lat.
|