| 1 | 1764 | - 25 list. 1764—24 paź. 1795: Panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego.
|
| 2 | 1772 | - 5 sier. 1772—22 sty. 1793: I rozbiór Polski.
Pierwszy z trzech rozbiorów Polski, jakie miały miejsce pod koniec XVIII wieku. Dokonany drogą cesji terytorium I Rzeczypospolitej przez Prusy, Austrię i Rosję.
|
| 3 | 1789 | - 30 kwie. 1789—4 mar. 1797: George Washington został 1 prezydentem USA.
- 14 lip. 1789—9 list. 1799: Wielka Rewolucja Francuska.
|
| 4 | 1791 | - 3 maj 1791—3 maj 1791: Uchwalenie Konstytucji 3 Maja. Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 Maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.) nowoczesną, spisaną konstytucją.
|
| 5 | 1793 | - 23 sty. 1793—23 paź. 1795: II rozbiór Polski.
Drugi z trzech rozbiorów Polski, jakie miały miejsce pod koniec XVIII w.Doszło do podpisania traktatu podziałowego między Katarzyną Wielką a Fryderykiem Wilhelmem II, po podpisaniu którego wojska pruskie weszły do Wielkopolski, a rosyjskie do wschodniej Polski.
|
| 6 | 1794 | - 12 mar. 1794—16 list. 1794: Insurekcja kościuszkowska. Polskie powstanie narodowe przeciw Rosji i Prusom w 1794 r. spowodowane II rozbiorem Polski i rządami konfederacji targowickiej.
- 24 mar. 1794—24 mar. 1794: Tadeusz Kościuszko złożył przysięgę na krakowskim rynku i został naczelnikiem powstania narodowego.
- 4 kwie. 1794—4 kwie. 1794: Bitwa pod Racławicami.
- 17 kwie. 1794—18 kwie. 1794: Insurekcja warszawska.
Zwycięskie powstanie wojska polskiego i ludu Warszawy przeciwko okupacyjnemu garnizonowi rosyjskiemu w czasie insurekcji kościuszkowskiej.
- 6 czer. 1794—6 czer. 1794: Bitwa pod Szczekocinami.
Bitwa wojsk polskich stoczona z armią rosyjsko-pruską. Przeciwko 15-tysięcznemu polskiemu korpusowi Tadeusza Kościuszki stanęła potężna połączona armia rosyjsko-pruska pod wodzą króla Prus Fryderyka Wilhelma II i gen. Adriana Denisowa, licząca ponad 26 tysięcy ludzi.
Po kilku godzinach krwawych walk bitwa zakończyła się klęską wojsk polskich i wycofaniem ich w kierunku Warszawy. ¦miertelnie ranny w tej bitwie został słynny chorąży grenadierów krakowskich Bartosz Głowacki.
- 10 paź. 1794—10 paź. 1794: Bitwa pod Maciejowicami
Bitwa między wojskami polskimi dowodzonymi przez gen. Tadeusza Kosciuszkę a wojskami rosyjskimi pod dowództwem gen. Iwana Fersena. Do bitwy doszło w wyniku próby nie dopuszczenia do połączenia się dwóch dużych korpusów rosyjskich gen. Suworowa i gen. Fersena.
W wyniku przegranej dla Polaków bitwy, do niewoli dostał się ranny naczelnik insurekcji - Tadeusz Kościuszko.
- 4 list. 1794—4 list. 1794: Obrona Pragi. Ostatnie starcie zbrojne insurekcji kościuszkowskiej, a zarazem ostatnia bitwa Rzeczypospolitej Obojga Narodów, rozegrana w obronie Warszawy. Po przełamaniu oporu obrońców, Rosjanie dokonali masakry ludności cywilnej Pragi. W wyniku kilkugodzinnej fali mordów życie straciło około 20 tysięcy ludzi.
|
| 7 | 1795 | - 24 paź. 1795—7 paź. 1918: III rozbiór Polski.
Ostatni z trzech rozbiorów Polski, jakie miały miejsce pod koniec XVIII w.
Niecały rok po upadku insurekcji kościuszkowskiej, monarchowie Rosji, Prus i Austrii uzgodnili wzajemnie traktat, zgodnie z którym przeprowadzili ostatni, pełny, III rozbiór Rzeczypospolitej.
- 25 list. 1795: Stanisław August Poniatowski, ostatni król Polski, abdykował na rzecz Rosji i został deportowany do Sankt Petersburga, Polska na 123 lata przestała istnieć jako państwo.
|
| 8 | 1798 | - 12 luty 1798: Zmarł Stanisław August Poniatowski.
|
| 9 | 1804 | - 2 gru. 1804—6 kwie. 1814: Napoleon Bonaparte zostaje cesarzem.
|
| 10 | 1806 | - 26 gru. 1806—26 gru. 1806: Bitwa pod Pułtuskiem. Stoczona przez wojska francuskie z wojskami rosyjskimi, w czasie wojny z IV Koalicją. Była to jedna z serii bitew, które doprowadziły do faktycznego utworzenia Księstwa Warszawskiego.
|
| 11 | 1807 | - 7 lip. 1807—3 maj 1815: Utworzenie Księstwa Warszawskiego.
Zostało stworzone przez Napoleona I na mocy traktatów pokojowych jakie cesarstwo Francji podpisało 7 i 9 lipca 1807 w Tylży z cesarstwem Rosji i królestwem Prus. Utworzone z ziem drugiego i części ziem pierwszego i trzeciego zaboru pruskiego, w 1809 zostało powiększone o ziemie austriackie trzeciego zaboru.
|
| 12 | 1808 | - 1 maj 1808: Wprowadzenie Kodeksu Napoleona w prawie cywilnym w Księstwie Warszawskim.
|
| 13 | 1809 | - 14 kwie. 1809—14 paź. 1809: Wojna polsko-austriacka. VII Korpus arcyksięcia Ferdynanda d'Este wkroczył w granice Księstwa Warszawskiego.
- 19 kwie. 1809—19 kwie. 1809: Bitwa pod Raszynem.
Bitwa w czasie wojny z Austrią podczas wojen napoleońskich, stoczona przez wojska polskie i saskie dowodzone przez księcia Józefa Poniatowskiego z korpusem wojsk austriackich dowodzonych przez arcyksięcia Ferdynanda d'Este.
Zapoczątkowała ona kampanię, której efektem było między innymi dwukrotne powiększenie obszaru Księstwa i zwiększenie polskiej siły zbrojnej z 14 000 do 60 000 w niecałe trzy miesiące.
|
| 14 | 1812 | - 24 czer. 1812—5 gru. 1812: Inwazja Napoleona na Rosję.
Na terenach Prus Wschodnich i Księstwa Warszawskiego Napoleon zgromadził wielonarodową Wielką Armię, liczącą ok. 600 tys. ludzi (m.in. 300 tys. Francuzów, Włochów i Belgów, 180 tys. Niemców, 90 tys. Polaków) i 24 czerwca 1812 r. przekroczył z nią rzekę Niemen, rozpoczynając swą kolejną kampanię wojenną, która na użytek Polaków nazwał "drugą wojną polską".
|
| 15 | 1814 | - 11 kwie. 1814—26 luty 1815: Zesłanie Napoleona Bonaparte na Elbę.
Na zesłanie wziął ze sobą kilkuset polskich oficerów i żołnierzy (m. in. Kpt. Fryderyka Czartoryskiego, kpt. Bolesława Sołtanowicza i kpt. Henryka Potockiego)
- 1 paź. 1814—9 czer. 1815: Kongres wiedeński-konferencja międzynarodowa przedstawicieli 14 największych państw europejskich w Wiedniu, zwołana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem Wielkiej Rewolucji Francuskiej i wojnami napoleońskimi oraz wypracowania nowych zasad ładu kontynentalnego.
|
| 16 | 1815 | - 3 maj 1815—5 list. 1916: Utworzenie Królestwa Polskiego (pot. Królestwo Kongresowe). Na kongresie w Wiedniu Rosja podpisała z Prusami i z Austrią konwencje bilateralne o podziale Księstwa Warszawskiego i trójstronną konwencję o utworzeniu Wolnego Miasta Krakowa. Zadecydowano, iż Księstwo zostanie podzielone na 4 części.
- 18 czer. 1815—18 czer. 1815: Bitwa pod Waterloo. Była ostatnią bitwą Napoleona Bonaparte.
- 20 czer. 1815—5 maj 1821: Napoleon Bonaparte zesłany na wyspę św. Heleny.
|
| 17 | 1818 | - 2 paź. 1818—18 kwie. 1819: Prymasem Królestwa Polskiego został Franciszek Skarbek-Malczewski.
|
| 18 | 1819 | - 19 gru. 1819—27 sier. 1823: Prymasem Królestwa Polskiego został Szczepan Hołowczyc.
|
| 19 | 1824 | - 19 list. 1824—12 czer. 1827: Prymasem Królestwa Polskiego został Wojciech Skarszewski.
|
| 20 | 1827 | - 19 czer. 1827—6 gru. 1829: Prymasem Polski w Księstwie Warszawskim został Jan Paweł Woronicz. Po jego śmierci car Mikołaj I zakazał używania tytułu prymasa.
|
| 21 | 1830 | - 29 list. 1830—21 paź. 1831: Powstanie listopadowe. Zasięgiem swoim objęło Królestwo Polskie i część prowincji zabranych (Litwę, ŻmudĽ i Wołyń).
|
| 22 | 1831 | - 14 luty 1831—14 luty 1831: Bitwa pod Stoczkiem. Bitwa między dywizją jazdy Józefa Dwernickiego a rosyjską dywizją strzelców konnych Fiodora Geismara (zwycięstwo wojsk polskich).
- 17 luty 1831—17 luty 1831: Bitwa pod Dobrem. Była to zwycięska bitwa wojsk polskich dowodzonych przez generała Jana Skrzyneckiego nad wojskami rosyjskimi pod dowództwem gen. Rosena.
- 17 luty 1831—17 luty 1831: I bitwa pod Kałuszynem. W okolicach Kałuszyna polska dywizja generała Franciszka Żymirskiego, licząca 7 baonów, 8 szwadronów i 14 dział, toczyła opóĽniające walki odwrotowe z przeważającymi siłami rosyjskimi tworzącymi przednią straż armii rosyjskiej Iwana Dybicza. Rosyjską awangardą dowodził generał Karl Toll. W bitwie zarówno Polacy, jak i Rosjanie ponieśli niewielkie straty.
- 19 luty 1831—19 luty 1831: I bitwa pod Wawrem. W bitwie starły się wojska polskie dowodzone przez Franciszka Żymirskiego i Piotra Szembeka z I korpusem armii Iwana Dybicza. Polscy dowódcy nie otrzymali jednak posiłków i nie mogli w pełni wykorzystać zwycięstwa.
- 19 luty 1831—19 luty 1831: Bitwa pod Nową Wsią. Rozegrała się między wojskami polskimi a rosyjskimi. Wygrali ją Polacy pod dowództwem generała Józefa Dwernickiego.
- 24 luty 1831—25 luty 1831: Bitwa pod Białołęką. Jedna z bitew powstania listopadowego.
- 25 luty 1831—25 luty 1831: Bitwa pod Olszynką Grochowską. Jedna z najbardziej krwawych bitew powstania listopadowego. Wojska polskie w liczbie ok. 40 tys. dowodzone były oficjalnie przez księcia Michała Radziwiłła, a faktycznie przez generała Józefa Chłopickiego.
- 26 luty 1831: I bitwa pod Puławami.
Zwycięstwo wojsk polskich
- 2 mar. 1831: II Bitwa pod Puławami.
Rozegrała się między wojskami polskimi a rosyjskimi. Wygrali ją Polacy pod dowództwem pułkownika Juliusza Małachowskiego, a następnie generała Józefa Dwernickiego.
- 3 mar. 1831: Bitwa pod Kurowem.
Rozegrała się między wojskami polskimi a rosyjskimi. Wygrali ją Polacy z jednostek korpusu generała Józefa Dwernickiego.
- 3 mar. 1831: Bitwa pod Markuszowem.
Rozegrała się między wojskami polskimi a rosyjskimi. Wygrały ją jednostki polskie z korpusu generała Józefa Dwernickiego.
- 31 mar. 1831: II bitwa pod Wawrem.
Zwycięska bitwa wojsk polskich dowodzonych przez gen. Jana Skrzyneckiego nad rosyjską grupą osłonową Gejsmara. Zapoczątkowała ofensywę polską podczas powstania listopadowego. Była częścią operacji zaplanowanej przez Ignacego Prądzyńskiego. W wyniku tego starcia doszło do bitwy pod Dębem Wielkim.
- 31 mar. 1831: Bitwa pod Dębem Wielkim.
Była to zwycięska bitwa wojsk polskich dowodzonych przez generała Jana Skrzyneckiego nad rosyjskim korpusem generała G. Rosena.
- 2 kwie. 1831: II Bitwa pod Kałuszynem.
W czasie polskiej ofensywy prowadzonej wzdłuż drogi siedleckiej przednia straż polska wraz z korpusem jazdy generała Tomasza Łubieńskiego starła się z tylną strażą 6 korpusu generała Grigorija Rosena, który cofał się na Siedlce. Korpus kawalerii wziął do niewoli aż 4000 żołnierzy rosyjskich.
- 10 kwie. 1831: Bitwa pod Domanicami.
Wojska polskie stoczyły zwycięską bitwę z wojskami rosyjskimi. Dowódcą polskich oddziałów był generał Ludwik Kicki, wspomagany przez pułkownika Michała Mycielskiego i baterią konną Józefa Bema.
- 10 kwie. 1831: Bitwa pod Iganiami.
Bitwa stoczona przez wojska polskie pod dowództwem generała Ignacego Prądzyńskiego (11 000 żołnierzy i 16 dział) z korpusem rosyjskim dowodzonym przez generała Jerzego Rosena. Zwycięstwo Polaków nie zostało jednak wykorzystane politycznie.
- 11 kwie. 1831: Bitwa pod Poryckiem.
Rozegrała się między wojskami polskimi a rosyjskimi. Wygrali ją Polacy pod dowództwem generała Józefa Dwernickiego.
- 17 kwie. 1831: Bitwa pod Wronowem.
Rozegrała się między wojskami polskimi a rosyjskimi. Zakołczyła się porażką wojsk polskich pod dowództwem Juliana Sierawskiego.
- 18 kwie. 1831: Bitwa pod Kazimierzem Dolnym.
Rozegrała się między wojskami polskimi a rosyjskimi. Zakończyła się porażką wojsk polskich.
- 18 kwie. 1831: Bitwa pod Boremlem.
Józef Dwernicki (7000 żołnierzy i 12 dział) otrzymał zadanie rozszerzenia powstania na Wołyniu, jednak rozczarowany obojętnym przyjęciem przerzucił swą dywizję na Podole. Podczas przeprawy przez Styr po niedawno naprawionym moście w okolicy Boremla natknął się 18 kwietnia na rosyjską dywizję (11 000 żołnierzy i 36 dział) dowodzona przez generała Rūdigera.
- 21 kwie. 1831: Bitwa pod Sokołowem Podlaskim.
Szwadron kawalerii polskiej z 1. pułku ułanów pod dowództwem majora Sulejowskiego, wykorzystując efekt zaskoczenia, rozbił rosyjski oddział strzelców konnych, kładąc trupem 40 żołnierzy i dwóch oficerów, do niewoli biorąc 173 żołnierzy i 100 koni. Straty polskie wynosiły 1 zabitego i 3 rannych
- 22 kwie. 1831: Bitwa pod Mariampolem.
Jedna z bitew powstania listopadowego (przegrana wojsk polskich).
- 26 maj 1831: Bitwa pod Ostrołęką.
Największa bitwa powstania listopadowego, w której główne siły wojsk polskich pod dowództwem generała Jana Skrzyneckiego starły się z wojskami rosyjskimi Iwana Dybicza.
Walki toczyły się przez cały dzień zarówno w samej Ostrołęce, jak i na jej przedpolach. W trakcie walk miasto bardzo ucierpiało - pożary trwały zarówno przed południem, w czasie walki wręcz na ulicach i podwórzach z udziałem mieszczan jak i po południu jako rezultat ostrzału artyleryjskiego z obu stron.
W obronie Ostrołęki szczególnie wsławił się 4 pułk piechoty, słynni "Czwartacy", dowodzeni przez gen. Ludwika Bogusławskiego. Pomimo nierozstrzygniętego wyniku bitwy (przed całkowitym rozbiciem uchronił Polaków w krytycznym momencie atak 4 baterii konnej podpułkownika Józefa Bema) bitwa powszechnie jest uważana za klęskę Polaków.
W jej wyniku bowiem poważne straty (nieco ponad 6 tys. w tym prawie 2 tys. poległych) poniosły najlepsze oddziały polskiej piechoty. Polegli m.in. generałowie Ludwik Kicki i Henryk Kamieński. Rosjanie stracili ok. 5 tys. ludzi.
- 29 maj 1831: Bitwa pod Rajgrodem.
W bitwie tej korpus wojsk polskich pod dowództwem gen. Antoniego Giełguda w sile 12 tysięcy żołnierzy i 10 dział pozycyjnych rozbił zgrupowanie wojsk rosyjskich gen. Fabiana Sackena w sile 5 800 żołnierzy i 14 dział.
Straty wojsk carskich wyniosły 800 zabitych i 1200 wziętych do niewoli. Straty polskie by?y wielokrotnie mniejsze.
- 19 czer. 1831: Bitwa pod Łysobykami.
Zwycięstwo wojsk polskich.
- 10 lip. 1831: III Bitwa pod Kałuszynem.
Kilka dni przed bojem spotkaniowym pod Mińskiem Mazowieckim przednia straż polskiego korpusu generała Wojciecha Chrzanowskiego stoczyła pod Kałuszynem bój z tylną strażą rosyjskiego korpusu Eugeniusza Gołowina. Siłami polskimi liczącymi 5 baonów, 13 szwadronów i 8 dział dowodził generał Bonifacy Jagmin.
Wojska polskie odniosły zdecydowane zwycięstwo biorąc do niewoli 1200 żołnierzy rosyjskich.
- 29 sier. 1831: Bitwa pod Międzyrzecem Podlaskim (lub bitwa pod Rogożnicę).
Zwycięska dla powstańców bitwa powstania listopadowego na polach wsi Manie, RogoĽnica i na przedpolu Międzyrzeca.
Wojskami Polskimi dowodził gen. Hieronim Ramorino (20 000 wojska). Wojskami rosyjskimi gen. von Rosen (15 000 wojska).
- 6 wrz. 1831—6 wrz. 1831: Obrona reduty Ordona i reduty Wolskiej w Warszawie (przegrana wojsk polskich).
|
| 23 | 1861 | - 4 mar. 1861—15 kwie. 1865: Abraham Lincoln został 16 prezydentem USA.
|
| 24 | 1862 | - 3 lip. 1862: Nieudany zamach na wielkiego księcia Konstantego.
|
| 25 | 1863 | - 22 sty. 1863—list. 1864: Powstanie styczniowe.
- 24 luty 1863—24 luty 1863: Bitwa pod Małogoszczem. Jedna z największych bitew powstania styczniowego. Generał Marian Langiewicz, będący dowódcą województwa sandomierskiego, przeprowadził w Górach ¦więtokrzyskich udaną koncentrację sił mających iść na Warszawę. W klasztorze w Wąchocku zgromadził 1400 ludzi, formując z nich odziały jazdy, piechoty i służb.
|
| 26 | 1864 | - 2 mar. 1864: Ogłoszono dekret cara Aleksandra II o uwłaszczeniu chłopów w Królestwie Polskim.
|
| 27 | 1877 | - 4 mar. 1877—4 mar. 1881: Rutherford Birchard Hayes został 19 prezydentem USA.
|
| 28 | 1881 | - 4 mar. 1881—19 wrz. 1881: James Abram Garfield został 20 prezydentem USA.
Ciekawostką jest fakt, że Garfield jest autorem jednego z licznych dowodów twierdzenia Pitagorasa, na który wpadł w 1876.
- 19 wrz. 1881—4 mar. 1885: Chester Alan Arthur został 21 prezydentem USA.
|
| 29 | 1882 | - 1882: Powstała pierwsza linia szynowego tramwaju konnego w Krakowie, zastępując funkcjonującą od co najmniej kilkunastu lat linię omnibusową. Była to linia wąskotorowa o rozstawie 900 mm wykonana z szyn płaskich, długości 2,8 km, z dworca kolejowego do Mostu Podgórskiego.
|
| 30 | 1883 | - 5 kwie. 1883: Zygmunt Wróblewski oraz Karol Olszewski po raz pierwszy skroplili tlen i azot.
|
1780 - data nieznana