|
Data |
Wydarzenie(a) |
1 | 1922 | - 30 gru. 1922—26 gru. 1991: Utworzono Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR).
|
2 | 1926 | - 4 czer. 1926—30 wrz. 1939: Ignacy Mościcki został wybrany na prezydenta II Rzeczypospolitej.
- 12 paź. 1926—22 paź. 1948: Prymasem Polski został August Hlond, biskup śląski.
|
3 | 1933 | - 4 mar. 1933—12 kwie. 1945: Franklin Delano Roosevelt został 32 prezydentem USA.
- 7 maj 1933—30 wrz. 1939: Ignacy Mościcki wybrany na drugą kadencję prezydenta Polski.
|
4 | 1936 | - 15 maj 1936—30 wrz. 1939: Felicjan Sławoj Składkowski powołany na ostatniego premiera II Rzeczypospolitej rezydującego w Warszawie.
- 17 lip. 1936—1939: Wojna domowa w Hiszpanii. Konflikt ten bywa uważany za preludium II wojny światowej.
|
5 | 1938 | - 15 lip. 1938: Sprowadzenie do kraju prochów ostatniego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
- 30 wrz. 1938: Zawarcie przez Niemcy, Włochy, Wielką Brytanię i Francję układu monachijskiego. Upoważniał Niemcy do aneksji części Czechosłowacji (początek tzw. "upadku Czechosłowacji").
- 2 paź. 1938: Wojska polskie wkroczyły na czechosłowackie Zaolzie.
|
6 | 1939 | - 23 sier. 1939: IV rozbiór polski. Podpisanie paktu Ribbentrop-Mołotow między III Rzeszą a Związkiem Radzieckim o podziale stref wpływów w Europie ¦rodkowej.
- 1 wrz. 1939—8 maj 1945: Początek II wojny ¦wiatowej.
4:34 trzy bombowce nurkujące z 3./StG 1, dowodzone przez Staffelkapitäna Oberleutnanta Bruno Dilleya zaatakowały most w Tczewie.
4:42 rano I dywizjon 76. Pułku Luftwaffe bombowców nurkowych imienia Immelmanna, pod dowództwem kapitana Waltera Siegela rozpoczął bombardowanie polskiego miasta Wieluń.
4:45 niemiecki pancernik szkolny Schleswig-Holstein rozpoczął ostrzeliwanie Polskiej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte.
w Wolnym Mieście Gdańsku toczyły się walki o budynek Poczty Polskiej na placu Heweliusza. Po 14 godzinach walk, gdy atakujący Niemcy podpalili budynek miotaczami ognia, polscy pocztowcy skapitulowali.
około 7:00 w rejonie Olkusza został zestrzelony pierwszy niemiecki samolot. Zwycięstwo odniósł podporucznik Władysław Gnyś ze 121 Eskadry Krakowskiej.
- 17 wrz. 1939: Atak wojsk radzieckich na terytorium Polski.
- 17 wrz. 1939: Rząd RP opuścił terytorium Polski.
- 25 wrz. 1939: Koniec II Rzeczpospolitej - przekazanie władzy przez prezydenta Ignacego Mościckiego Polskiemu Rządowi na UchodĽstwie.
- 28 wrz. 1939: Kapitulacja Warszawy.
- 30 wrz. 1939—6 czer. 1947: Władysław Raczkiewicz prezydentem RP na emigracji.
|
7 | 1940 | - 10 luty 1940: Pierwsza sowiecka masowa deportacja na Syberię i do Kazachstanu ludności polskiej z terenów zajętych po 17 września 1939 przez Armię Czerwoną.
Kolejne masowe deportacje w roku 1940 odbyły się (w nocy) z 12 na 13 kwietnia i z 28 na 29 czerwca.
|
8 | 1941 | - 22 czer. 1941: Hitlerowskie Niemcy zaatakowały ZSRR przekraczając linię graniczną ustaloną w pakcie Ribbentrop-Mołotow.
|
9 | 1942 | - 14 luty 1942: Powstanie Armii Krajowej, przekształconej ze Związku Walki Zbrojnej. Na jej czele stanął gen. Stefan "Grot" Rowecki.
- 22 lip. 1942—15 maj 1943: Rozpoczyna się likwidacja getta warszawskiego.
- 8 paź. 1942: Grupy dywersyjne Armii Krajowej przeprowadziły w rejonie Warszawy akcję "Wieniec"
|
10 | 1943 | - 15 sty. 1943—26 paź. 1944: Akcja "Burza" – akcja wojskowa zorganizowana i podjęta przez oddziały Armii Krajowej przeciw wojskom niemieckim, w końcowej fazie okupacji niemieckiej.
- 26 mar. 1943: Akcja pod Arsenałem - odbicie więĽniów przez AK.
|
11 | 1944 | - 1 luty 1944: Żołnierze Armii Krajowej dokonali zamachu na Franza Kutscherę, dowódcę SS i policji w dystrykcie warszawskim.
- 14 maj 1944: Bitwa pod Rąblowem, Operacja "Maigewitter" - 600 partyzantów AL i pluton AK przeciwko 2000 hitlerowców.
- 6 czer. 1944: D-day. Wojska alianckie, w których skład wchodziły: amerykańskie 1, 4 i 29, brytyjskie 3, 49 i 50 oraz kanadyjska 3 Dywizja Piechoty rozpoczęły lądowanie na plażach Normandii
- 13 czer. 1944—25 czer. 1944: Operacja "Sturmwind" - walki w Lasach Janowskich na Porytowych wzgórzach.
30 tys. hitlerowców przeciwko 3 tys. partyzantów (w tym 1300 AL, 130 AK Kmicica, 1500 partyzantów radzieckich, 100 NOW Komara).
- 1 sier. 1944—3 paź. 1944: Powstanie Warszawskie.
- 12 wrz. 1944—13 wrz. 1944: Bitwa pod Ewiną. Walka stoczona w dniach 11-12 września 1944 roku przez 3 Brygadę Armii Ludowej im. Józefa Bema pod dowództwem Bolesława Hanicza-Boruty z jednostkami niemieckimi.
Obrona 600 partyzantów AL przeciw 6000 oddziałów SS.
- 31 gru. 1944—28 czer. 1945: Komunistyczna Krajowa Rada Narodowa powołuje Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej na czele z Edwardem Osóbką-Morawskim (PPS).
|
12 | 1945 | - sty. 1945: Amerykanie przekroczyli Linię Siegfrieda w Belgii.
- 12 sty. 1945: Wojska radzieckie rozpoczęły ofensywę Wisła-Odra.
- 17 sty. 1945: Wkroczenie I Armii LWP do Warszawy.
- 27 sty. 1945: Wojska radzieckie wyzwoliły obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau.
- 2 luty 1945—11 luty 1945: Spotkanie w Jałcie. Prezydent Franklin D. Roosevelt i brytyjski premier Winston Churchill spotkali się z generalisimusem Józefem Stalinem.
- 13 luty 1945—14 luty 1945: Lotnictwo alianckie dokonuje dywanowego bombardowania Drezna.
- 18 mar. 1945: Atak lotniczy na Berlin. 1,250 amerykańskich bombowców rozpoczęło naloty dywanowe.
- 10 kwie. 1945: Wojska alianckie wyzwoliły obóz koncentracyjny Buchenwald.
- 12 kwie. 1945—20 sty. 1953: Harry Truman został 33 prezydentem USA.
- 28 kwie. 1945: Egzekucja włoskiego dyktatora Benito Mussolini i jego kochanki Clary Petacci.
- 30 kwie. 1945: Adolf Hitler i jego jednodniowa żona, Eva Braun, popełnili samobójstwo.
- 2 maj 1945: Armia Czerwona wyzwoliła Berlin.
- 5 maj 1945: Wojska amerykańskie wyzwoliły obóz koncentracyjny Mauthausen.
- 8 maj 1945: V-E Day. Koniec II wojny światowej. Dzień póĽniej oznajmili to sowieci.
- 18 czer. 1945—21 czer. 1945: Proces szesnastu – pokazowy proces polityczny przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, przeprowadzony w Moskwie.
- 24 czer. 1945: Parada zwycięstwa na Placu Czerwonym w Moskwie.
- 28 czer. 1945—5 luty 1947: Powołanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej (TRJN).
- 17 lip. 1945—2 sier. 1945: Konferencja w Poczdamie.
- 6 sier. 1945: Zrzucenie bomby atomowej "Little Boy" na Hirosimę.
- 9 sier. 1945: Zrzucenie bomby atomowej "Fat Man" na Nagasaki.
- 2 wrz. 1945: Poddanie się Japonii i oficjalne zakończenie II wojny światowej.
- 24 paź. 1945: Powstała ONZ (Organizacja Narodów Zjednoczonych) w Nowym Jorku.
|
13 | 1946 | - 16 luty 1946: Rozpoczęcie rokowań polsko-czechosłowackich.
- 15 mar. 1946: Generalissimus Józef Stalin otrzymał misję tworzenia nowego rządu.
- 18 kwie. 1946: Liga Narodów rozwiązała się na rzecz ONZ.
- 3 maj 1946: Komunistyczne władze brutalnie stłumiły demonstrację przeprowadzoną w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja w Krakowie (kilkaset osób, gł. studentów, zostało aresztowanych).
- 5 czer. 1946: Na pokazie letniej mody w Paryżu po raz pierwszy zaprezentowano dwuczęściowy damski kostium kąpielowy, określany póĽniej nazwą "bikini".
- 30 czer. 1946: Odbyło się referendum ludowe, sfałszowane przez władze komunistyczne (30 % mieszkańców głosowało 3 x nie!).
- 4 lip. 1946: W Kielcach miał miejsce pogrom Żydów (zamordowano 42 osoby) - miał on odwrócić uwagę międzynarodowej opinii publicznej od sfałszowanego referendum.
- 6 paź. 1946: Powstała Politechnika Krakowska.
- 11 gru. 1946: Powołano UNICEF (the United Nations Children's Emergency Fund).
|
14 | 1947 | - 19 sty. 1947: Odbyły się sfałszowane przez ówczesne władze wybory do Sejmu Ustawodawczego.
- 5 luty 1947—22 lip. 1952: Sejm wybrał Bolesława Bieruta na prezydenta RP.
- 5 luty 1947—20 list. 1952: Powołano Józefa Cyrankiewicza na premiera rządu PRL.
- 28 kwie. 1947—lip. 1947: Akcja "Wisła". Na polecenie komunistycznych władz Wojsko Polskie wspierane przez MO, ORMO, UB, KBW i WOP rozpoczęły przymusowe przesiedlenie ludności ukraińskiej z ziem południowo-wschodniej Polski na "Ziemie Odzyskane".
- 5 czer. 1947: Ogłoszenie Planu Marshalla.
- 9 czer. 1947—7 kwie. 1972: August Zaleski został prezydentem RP (na emigracji).
- 21 paź. 1947: Przywódca PSL, Stanisław Mikołajczyk, unikając aresztowania przedostał się do Europy Zachodniej (wywieziony w kryjówce na skrzyni samochodu ciężarowego Ambasady Brytyjskiej z Warszawy do Gdyni).
|
15 | 1948 | - 28 czer. 1948: Uruchomiono most powietrzny do Berlina Zachodniego w wyniku zawieszenia przez Związek Radziecki ruchu na szlaku kolejowym łączącym Berlin z amerykańską strefą okupacyjną w Niemczech.
- 12 list. 1948—28 maj 1981: Prymasem Polski został biskup lubelski Stefan Wyszyński.
- 15 gru. 1948—27 sty. 1990: Utworzenie PZPR podczas kongresu zjednoczeniowego PPS i PPR.
- 22 gru. 1948—12 maj 1956: Bolesław Bierut zostaje I sekretarzem KC PZPR
|
16 | 1949 | - 4 kwie. 1949: Powstanie NATO (North Atlantic Treaty Organization) w Waszyngtonie, sojuszu polityczno - wojskowego państw Europy Zachodniej.
|
17 | 1952 | - 20 list. 1952—18 mar. 1954: Powołano Bolesława Bieruta na premiera rządu PRL.
- 20 list. 1952—7 sier. 1964: Aleksander Zawadzki przewodniczącym Rady Państwa PRL.
|