| |
Data |
Wydarzenie(a) |
| 1 | 1922 | - 30 gru. 1922—26 gru. 1991: Utworzono Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR).
|
| 2 | 1926 | - 4 czer. 1926—30 wrz. 1939: Ignacy Mościcki został wybrany na prezydenta II Rzeczypospolitej.
- 12 paź. 1926—22 paź. 1948: Prymasem Polski został August Hlond, biskup śląski.
|
| 3 | 1933 | - 4 mar. 1933—12 kwie. 1945: Franklin Delano Roosevelt został 32 prezydentem USA.
- 7 maj 1933—30 wrz. 1939: Ignacy Mościcki wybrany na drugą kadencję prezydenta Polski.
- 10 maj 1933—13 maj 1934: Janusz Jędrzejewicz (BBWR) powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
|
| 4 | 1934 | - 26 sty. 1934: Polska i Niemcy zawarły pakt o nieagresji.
- 15 maj 1934—28 mar. 1935: Leon Kozłowski (BBWR) powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 30 czer. 1934: "Noc długich noży". Na polecenie Hitlera wymordowano jego przeciwników polityczni w NSDAP).
- 1 sier. 1934: Adolf Hitler połączył urzędy prezydenta i kanclerza, przejmując ich kompetencje jako Wódz i Kanclerz Rzeszy (niem. Führer und Reichskanzler), oraz został wodzem naczelnym Reichswehry.
|
| 5 | 1935 | - 23 mar. 1935: Sejm uchwalił tzw. konstytucję kwietniową.
- 28 mar. 1935—12 paź. 1935: Walery Sławek (BBWR) po raz trzeci powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
- 12 maj 1935: Zmarl Marszałek Józef Piłsudski (ur. 5 grudnia 1867 w Zułowie pod Wilnem).
- 13 paź. 1935—15 maj 1936: Marian Zyndram-Kościałkowski powołany na premiera II Rzeczypospolitej.
|
| 6 | 1936 | - 15 maj 1936—30 wrz. 1939: Felicjan Sławoj Składkowski powołany na ostatniego premiera II Rzeczypospolitej rezydującego w Warszawie.
- 17 lip. 1936—1939: Wojna domowa w Hiszpanii. Konflikt ten bywa uważany za preludium II wojny światowej.
- 10 list. 1936: Edward Rydz-¦migły otrzymał nominację na marszałka Polski, a od 1.IX.1939, Wodzem Naczelnym.
|
| 7 | 1937 | - 19 sty. 1937: Howard Hughes przeleciał z Los Angeles do Nowego Jorku w czasie 7:28.25 s. (ustanawiając nowy rekord lotniczy).
- 22 czer. 1937: Powołanie Związku Młodej Polski, organizacji młodzieżowej Obozu Zjednoczenia Narodowego.
|
| 8 | 1938 | - 15 lip. 1938: Sprowadzenie do kraju prochów ostatniego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
- 30 wrz. 1938: Zawarcie przez Niemcy, Włochy, Wielką Brytanię i Francję układu monachijskiego. Upoważniał Niemcy do aneksji części Czechosłowacji (początek tzw. "upadku Czechosłowacji").
- 2 paź. 1938: Wojska polskie wkroczyły na czechosłowackie Zaolzie.
|
| 9 | 1939 | - 23 sier. 1939: IV rozbiór polski. Podpisanie paktu Ribbentrop-Mołotow między III Rzeszą a Związkiem Radzieckim o podziale stref wpływów w Europie ¦rodkowej.
- 1 wrz. 1939—8 maj 1945: Początek II wojny ¦wiatowej.
4:34 trzy bombowce nurkujące z 3./StG 1, dowodzone przez Staffelkapitäna Oberleutnanta Bruno Dilleya zaatakowały most w Tczewie.
4:42 rano I dywizjon 76. Pułku Luftwaffe bombowców nurkowych imienia Immelmanna, pod dowództwem kapitana Waltera Siegela rozpoczął bombardowanie polskiego miasta Wieluń.
4:45 niemiecki pancernik szkolny Schleswig-Holstein rozpoczął ostrzeliwanie Polskiej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte.
w Wolnym Mieście Gdańsku toczyły się walki o budynek Poczty Polskiej na placu Heweliusza. Po 14 godzinach walk, gdy atakujący Niemcy podpalili budynek miotaczami ognia, polscy pocztowcy skapitulowali.
około 7:00 w rejonie Olkusza został zestrzelony pierwszy niemiecki samolot. Zwycięstwo odniósł podporucznik Władysław Gnyś ze 121 Eskadry Krakowskiej.
- 17 wrz. 1939: Atak wojsk radzieckich na terytorium Polski.
- 17 wrz. 1939: Rząd RP opuścił terytorium Polski.
- 25 wrz. 1939: Koniec II Rzeczpospolitej - przekazanie władzy przez prezydenta Ignacego Mościckiego Polskiemu Rządowi na UchodĽstwie.
- 28 wrz. 1939: Kapitulacja Warszawy.
- 30 wrz. 1939—6 czer. 1947: Władysław Raczkiewicz prezydentem RP na emigracji.
|
| 10 | 1940 | - 10 luty 1940: Pierwsza sowiecka masowa deportacja na Syberię i do Kazachstanu ludności polskiej z terenów zajętych po 17 września 1939 przez Armię Czerwoną.
Kolejne masowe deportacje w roku 1940 odbyły się (w nocy) z 12 na 13 kwietnia i z 28 na 29 czerwca.
|
| 11 | 1941 | - 22 czer. 1941: Hitlerowskie Niemcy zaatakowały ZSRR przekraczając linię graniczną ustaloną w pakcie Ribbentrop-Mołotow.
|
| 12 | 1942 | - 14 luty 1942: Powstanie Armii Krajowej, przekształconej ze Związku Walki Zbrojnej. Na jej czele stanął gen. Stefan "Grot" Rowecki.
- 22 lip. 1942—15 maj 1943: Rozpoczyna się likwidacja getta warszawskiego.
- 8 paź. 1942: Grupy dywersyjne Armii Krajowej przeprowadziły w rejonie Warszawy akcję "Wieniec"
|
| 13 | 1943 | - 15 sty. 1943—26 paź. 1944: Akcja "Burza" – akcja wojskowa zorganizowana i podjęta przez oddziały Armii Krajowej przeciw wojskom niemieckim, w końcowej fazie okupacji niemieckiej.
- 26 mar. 1943: Akcja pod Arsenałem - odbicie więĽniów przez AK.
|
| 14 | 1944 | - 1 luty 1944: Żołnierze Armii Krajowej dokonali zamachu na Franza Kutscherę, dowódcę SS i policji w dystrykcie warszawskim.
- 14 maj 1944: Bitwa pod Rąblowem, Operacja "Maigewitter" - 600 partyzantów AL i pluton AK przeciwko 2000 hitlerowców.
- 6 czer. 1944: D-day. Wojska alianckie, w których skład wchodziły: amerykańskie 1, 4 i 29, brytyjskie 3, 49 i 50 oraz kanadyjska 3 Dywizja Piechoty rozpoczęły lądowanie na plażach Normandii
- 13 czer. 1944—25 czer. 1944: Operacja "Sturmwind" - walki w Lasach Janowskich na Porytowych wzgórzach.
30 tys. hitlerowców przeciwko 3 tys. partyzantów (w tym 1300 AL, 130 AK Kmicica, 1500 partyzantów radzieckich, 100 NOW Komara).
- 1 sier. 1944—3 paź. 1944: Powstanie Warszawskie.
- 12 wrz. 1944—13 wrz. 1944: Bitwa pod Ewiną. Walka stoczona w dniach 11-12 września 1944 roku przez 3 Brygadę Armii Ludowej im. Józefa Bema pod dowództwem Bolesława Hanicza-Boruty z jednostkami niemieckimi.
Obrona 600 partyzantów AL przeciw 6000 oddziałów SS.
- 31 gru. 1944—28 czer. 1945: Komunistyczna Krajowa Rada Narodowa powołuje Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej na czele z Edwardem Osóbką-Morawskim (PPS).
|
| 15 | 1945 | - sty. 1945: Amerykanie przekroczyli Linię Siegfrieda w Belgii.
- 12 sty. 1945: Wojska radzieckie rozpoczęły ofensywę Wisła-Odra.
- 17 sty. 1945: Wkroczenie I Armii LWP do Warszawy.
- 27 sty. 1945: Wojska radzieckie wyzwoliły obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau.
- 2 luty 1945—11 luty 1945: Spotkanie w Jałcie. Prezydent Franklin D. Roosevelt i brytyjski premier Winston Churchill spotkali się z generalisimusem Józefem Stalinem.
- 13 luty 1945—14 luty 1945: Lotnictwo alianckie dokonuje dywanowego bombardowania Drezna.
- 18 mar. 1945: Atak lotniczy na Berlin. 1,250 amerykańskich bombowców rozpoczęło naloty dywanowe.
- 10 kwie. 1945: Wojska alianckie wyzwoliły obóz koncentracyjny Buchenwald.
- 12 kwie. 1945—20 sty. 1953: Harry Truman został 33 prezydentem USA.
- 28 kwie. 1945: Egzekucja włoskiego dyktatora Benito Mussolini i jego kochanki Clary Petacci.
- 30 kwie. 1945: Adolf Hitler i jego jednodniowa żona, Eva Braun, popełnili samobójstwo.
- 2 maj 1945: Armia Czerwona wyzwoliła Berlin.
- 5 maj 1945: Wojska amerykańskie wyzwoliły obóz koncentracyjny Mauthausen.
- 8 maj 1945: V-E Day. Koniec II wojny światowej. Dzień póĽniej oznajmili to sowieci.
- 18 czer. 1945—21 czer. 1945: Proces szesnastu – pokazowy proces polityczny przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, przeprowadzony w Moskwie.
- 24 czer. 1945: Parada zwycięstwa na Placu Czerwonym w Moskwie.
- 28 czer. 1945—5 luty 1947: Powołanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej (TRJN).
- 17 lip. 1945—2 sier. 1945: Konferencja w Poczdamie.
- 6 sier. 1945: Zrzucenie bomby atomowej "Little Boy" na Hirosimę.
- 9 sier. 1945: Zrzucenie bomby atomowej "Fat Man" na Nagasaki.
- 2 wrz. 1945: Poddanie się Japonii i oficjalne zakończenie II wojny światowej.
- 24 paź. 1945: Powstała ONZ (Organizacja Narodów Zjednoczonych) w Nowym Jorku.
|
1934 - 1945 (11 lat)